Setki milionów złotych dla parków narodowych

Od ponad dwunastu lat pieniędzmi zgromadzonymi na specjalnym rachunku funduszu leśnego, Lasy Państwowe wspierają parki narodowe. W tym czasie łączna kwota dofinansowania ich działań wyniosła aż 514 milionów złotych. Tylko w tym roku z Lasów Państwowych do parków narodowych popłynie ponad 54,2 mln zł.

Parki narodowe to obszary o niepowtarzalnych walorach przyrodniczych i naukowych. W teorii są finansowane z budżetu państwa. - Zdajemy sobie sprawę, że w praktyce środki te często nie wystarczają nawet na pokrycie wynagrodzeń pracowników. Dlatego czujemy się w obowiązku, by wspierać parki narodowe – mówi Witold Koss, dyrektor generalny Lasów Państwowych.

Tylko w 2022 roku kwota dofinansowania parków narodowych przez Lasy Państwowe stanowiła jedną trzecią tego, co otrzymały one z budżetu państwa. Źródła pozabudżetowe stanowią większość przychodów parków narodowych. Poza wsparciem ze środków funduszu leśnego, są to m.in. środki ze sprzedaży biletów wstępu, sprzedaży pozyskanego przez parki drewna, dzierżaw gruntów, z funduszy europejskich czy dotacji z NFOŚiGW.

Wsparcie parków narodowych stanowi największy udział wydatków funduszu leśnego (w tym roku aż 66 proc.), z którego, zgodnie z ustawą o lasach, finansowane są też m.in.: Bank Danych o Lasach, inwentaryzacja wielkopowierzchniowa lasów, tworzenie uproszczonych planów urządzenia lasów, usuwanie skutków klęsk żywiołowych oraz koszty związane z łowiectwem. Nawet w 2018 roku koszty uprzątania lasów po huraganie stulecia nie pochłonęły tyle, ile wyniosło udzielone wsparcie dla parków narodowych.

Parki narodowe pozyskane z funduszu leśnego środki wydają głównie na działania związane z hodowlą lasu (zbiory nasion, szkółkarstwo, odnowienia i zalesienia oraz pielęgnację lasu), ochroną lasu (ochronę przed owadami, zwierzętami roślinożernymi), ochronę przeciwpożarową, tworzeniem i utrzymaniem infrastruktury turystycznej oraz badania naukowe. Działania wykonywane w parkach narodowych pozwalają kontynuować prace gwarantujące utrzymanie trwałości ekosystemów leśnych oraz utrzymanie różnorodności gatunkowej flory i fauny.

Liderami w pozyskaniu środków w okresie 2012-2023 były: Kampinoski Park Narodowy (55,8 mln zł), Tatrzański Park Narodowy (23,0 mln zł), Park Narodowy „Gór Stołowych” (27,4 mln zł) oraz Wigierski park Narodowy (27,3 mln zł).

Na subkonto, z którego Lasy Państwowe dofinansowują parki narodowe, trafiają między innymi należności, kary i opłaty związane z wyłączeniem z produkcji gruntów leśnych (czyli trwałymi wylesieniami związanymi np. powstaniem nowych inwestycji) oraz odszkodowania za szkody w lasach wynikające np. z oddziaływania gazów czy pyłów lub za szkody górnicze, geologiczne i w wyniku pożarów. Od wysokości środków zgromadzonych na tym rachunku, zależą też możliwości Lasów Państwowych w zakresie wsparcia finansowego udzielonego parkom narodowym. Należy odnotować, że w ostatnich trzech latach wpływy do niego były mniejsze niż wydatki.